Το παρόν Έργο έχει ως σκοπό την οργάνωση της προστασίας της παράκτιας περιοχής του Πλωμαρίου Λέσβου έναντι μελλοντικών θαλάσσιων κινδύνων από σεισμούς.
Παράλληλα η λήψη μέτρων προειδοποίησης του πληθυσμού για ενδεχόμενο ισχυρού θαλάσσιου κύματος σε περίπτωση σεισμικής δραστηριότητας συμβάλει στην εξασφάλιση συνθηκών ανάπτυξης όλων των παραγωγικών δράσεων στην παράκτια ζώνη και ιδιαίτερα του τουρισμού στην ευρύτερη περιοχή Πλωμαρίου.
Οι ακτογραμμές της Λέσβου, όπως και άλλων νησιών του Αιγαίου, κατά καιρούς πλήττονται από ισχυρά θαλάσσια κύματα που προκαλούνται από μετεωρολογικά αίτια.
Επιπλέον, κίνδυνοι προκύπτουν και από θαλάσσια κύματα βαρύτητας (τσουνάμι) που δημιουργούνται από ισχυρούς σεισμούς.
Για παράδειγμα, στις 12 Ιουνίου του 2017 η περιοχή της Λέσβου επλήγη από ισχυρό βλαβερό σεισμό, μεγέθους 6,3 στην κλίμακα Richter.
Σύμφωνα με έκθεση του Λιμεναρχείου Πλωμαρίου, που συνετάγη την ίδια μέρα, μετά το σεισμό παρατηρήθηκε έντονος κυματισμός στο λιμάνι του Πλωμαρίου, αλλά, ευτυχώς, χωρίς αρνητικές συνέπειες. Ο κυματισμός αυτός επιβεβαιώνεται και από σχετικά videos που ελήφθησαν από πολίτες και αναρτήθηκαν σε ειδησεογραφικές ιστοσελίδες.
Στις 21 Ιουλίου 2017 έγινε ακόμη ισχυρότερος σεισμός (Μ6,6) στην περιοχή της Κω, όπου μεταξύ των άλλων παρατηρήθηκε τσουνάμι ύψους 1,5μ. στο λιμάνι του νησιού, όπως με ακρίβεια προσδιορίστηκε από videos που προέρχονται από κάμερες ασφαλείας. Το κύμα προχώρησε μέχρι ⁓65μ. προς τα ενδότερα προκαλώντας μικρές βλάβες. Παρόμοια φαινόμενα παρατηρήθηκαν στην χερσόνησο του Bodrum (Τουρκία).
Αντικείμενο: Η Δράση Α θα περιλαμβάνει:
Οι παραπάνω εργασίες θα εκτελεστούν με κατάλληλη χαρτογράφηση, η οποία θα προκύψει με τη διαμόρφωση σεναρίων μελλοντικών κινδύνων και την προσομοίωσή τους σε Η/Υ.
Η εξέταση του ιστορικού της περιοχής θα βασιστεί σε ιστορικές και βιβλιογραφικές πηγές οι οποίες θα αξιολογηθούν κριτικά.
Ακολουθώντας τη διεθνή πρακτική, από την αξιολόγηση των ιστορικών δεδομένων θα προκύψει ακραίο σενάριο ισχυρού σεισμού ο οποίος δύναται υποθετικά να προκαλέσει θαλάσσιο κύμα βαρύτητας (τσουνάμι) στην περιοχή.
Μετά την επιλογή του ακραίου σεναρίου σεισμού από τα ιστορικά δεδομένα, θα πραγματοποιηθεί αριθμητική προσομοίωση σε Η/Υ του υποθετικού θαλάσσιου κύματος που θα προκύψει από το σενάριο σεισμού.
Η παραγωγή του κύματος, η διάδοσή του στο θαλάσσιο χώρο και η αναρρίχησή του στην παράκτια ζώνη θα εκτελεσθεί με προσομοίωση σε Η/Υ που θα βασίζεται σε κατάλληλα μαθηματικά μοντέλα, που ενσωματώνονται σε ειδικά λογισμικά (π.χ. FUNWAVE και GEOWAVE), και με την αξιοποίηση των βυθομετρικών δεδομένων και του DEM.
Με τον τρόπο αυτό θα καθοριστεί η ζώνη κατακλυσμού που αποτελεί και τη ζώνη κινδύνου. Για την εκτίμηση της τρωτότητας των κτιρίων θα εφαρμοστεί το εμπειρικό εργαλείο DAMASCHE που αναπτύχθηκε με το ερευνητικό έργο SCHEMA (2007-2010) που χρηματοδοτήθηκε από την ΕΕ στη διάρκεια του 6ου Προγράμματος Πλαίσιο για την Έρευνα (FΡ6).
Με το DAMASCHE εκτιμάται το επίπεδο των αναμενόμενων βλαβών των κτιρίων ανάλογα με το υλικό κατασκευής τους και με το ύψος του κύματος στη θέση του κτιρίου εντός της ζώνης κατακλυσμού.
Για την εκτίμηση της τρωτότητας του πληθυσμού στην παράκτια ζώνη θα εφαρμοστούν κατάλληλα εργαλεία GIS με σκοπό να καθοριστούν οι βέλτιστες διαδρομές και οι βέλτιστοι χρόνοι διαφυγής του πληθυσμού από την ζώνη κινδύνου.
Για την εκτίμηση του επιπέδου κινδύνου από θαλάσσια κύματα μετά από σεισμό είναι κρίσιμης σημασίας η διαθεσιμότητα παλιρροιογραφικών καταγραφών για την παρακολούθηση των μεταβολών της στάθμης της θάλασσας.
Στη Λέσβο δεν υπάρχει παλιρροιογραφικός σταθμός και για το λόγο αυτό με τη συγκεκριμένη δράση προγραμματίζεται:
Ο νέος παλιρροιογραφικός σταθμός θα αποτελέσει:
Μέλος του παλιρροιογραφικού δικτύου το οποίο έχει αναπτύξει το Γεωδυναμικό Ινστιτούτο σε όλη τη χώρα
στα πλαίσια του Εθνικού Κέντρου Προειδοποίησης για Τσουνάμι (ΕΚΠΤ), το οποίο, εκτός από Εθνικό Κέντρο που ιδρύθηκε το 2010, αποτελεί από το 2016 και διεθνώς πιστοποιημένο Πάροχο Υπηρεσιών Προειδοποίησης για Τσουνάμι (Tsunami Service Provider) στα πλαίσια του
Intergovernmental Coordination Group (ICG) του NorthEastern Atlanticand Mediterranean Tsunami Warning System (NEAMTWS) της
Intergovernmental Oceanographic Commission (IOC-Διακυβερνητικής Ωκεανογραφικής Επιτροπής) της UNESCO (ICG/NEAMTWS/IOC/UNESCO).
Β. Συνεχής μετάδοση των καταγραφών της στάθμης της θάλασσας σε 24ωρη βάση, μέσω κινητής τηλεφωνίας, στο ΕΚΠΤ του Γεωδυναμικού Ινστιτούτου (Αθήνα) αλλά και μέσω διαδικτύου στο JRC (Joint Research Center) της EE και στην IOC-UNESCO, οι οποίοι αποτελούν διεθνείς οργανισμούς με τους οποίους το ΕΚΠΤ συνεργάζεταιστενά για την παρακολούθηση της περιοχής της Μεσογείου στα πλαίσια του ICG/NEAMTWS/IOC/UNESCO.
Με τον τρόπο αυτό θα ενισχυθεί δραστικά η συνεχής και έγκαιρη παρακολούθηση της παράκτιας ζώνης του Πλωμαρίου και της περιοχής Λέσβου-Χίου γενικότερα, με άμεση επιχειρησιακή εφαρμογή στην έκδοση προειδοποιήσεων από το ΕΚΠΤ αμέσως μετά από ισχυρούς υποθαλάσσιους σεισμούς στην Ελλάδα και την ανατολική Μεσόγειο γενικότερα.
Επιπλέον, οι παλιρροιογραφικές καταγραφές της θαλάσσιας στάθμης θα αποβούν χρήσιμες και σε άλλου είδους μελέτες, όπως γεωδυναμικές, για την κατανόηση των κατακόρυφων μετακινήσεων του φλοιού της Γης και τη σχέση τους με τη σεισμική δράση στην περιοχή, και για τη μελέτη της μακροχρόνιας μεταβολής της στάθμης της θάλασσας ως συμβολή στην κατανόηση της κλιματικής αλλαγής στο ανατολικό Αιγαίο.
Το μικρό κόστος κινητής τηλεφωνίας για μετάδοση των παλιρροιογραφικών καταγραφών στο ΕΚΠΤ του Γεωδυναμικού Ινστιτούτου στην Αθήνα θα βαρύνει το έργο μέχρι τη λήξη αυτού. Για την κάλυψη του κόστους μετά τη λήξη του έργου θα αναζητηθούν εγκαίρως άλλοι πόροι.
Αυτή η δράση θα αποτελέσει το όχημα ενημέρωσης του ευρέως κοινού και προβολής των επιτευγμάτων του έργου
Για την επίτευξη του σκοπού της, η Δράση Γ θα περιλάβει:
Παραδοτέο Α1. Ιστορική σεισμικότητα και τσουνάμι στην περιοχή της Λέσβου και επιλογή ακραίου σεναρίου σεισμού.
Τύπος Παραδοτέου: Έκθεση με Χάρτη.
Παραδοτέο Α2. Έκθεση για τα δεδομένα βυθομετρίας, χερσαίου αναγλύφου, κτιρίων και πληθυσμού.
Τύπος Παραδοτέου: Έκθεση με Χάρτες
Παραδοτέο Α3. Χαρτογραφικός καθορισμός της ζώνης κινδύνου (κατακλυσμού) στην παράκτια περιοχή του Πλωμαρίου από αριθμητική προσομοίωση σε Η/Υ.
Τύπος Παραδοτέου: Έκθεση με Χάρτη
Παραδοτέο Α4. Χαρτογραφικός καθορισμός της τρωτότητας των κτιρίων στην παράκτια περιοχή του Πλωμαρίου από αριθμητική προσομοίωση σε Η/Υ.
Τύπος Παραδοτέου: Έκθεση με Χάρτη.
Παραδοτέο Α5. Χαρτογραφικός καθορισμός με εργαλεία GIS των βέλτιστων διαδρομών και χρόνων διαφυγής του πληθυσμού στην παράκτια περιοχή του Πλωμαρίου από αριθμητική προσομοίωση σε Η/Υ.
Τύπος Παραδοτέου: Έκθεση με Χάρτη
Παραδοτέο Β1. Επιτόπια επισκόπηση πεδίου για εξεύρεση κατάλληλης θέσης εγκατάστασης παλιρροιογραφικού σταθμού στην παράκτια ζώνη του Πλωμαρίου.
Τύπος Παραδοτέου: Έκθεση
Παραδοτέο Β2. Προμήθεια παλιρροιογραφικού εξοπλισμού στη θέση που θα επιλεγεί με την έκθεση Β1. Ίδρυση νέου παλιρροιογραφικού σταθμού και ένταξή του στο Παλιρροιογραφικό δίκτυο του Εθνικού Κέντρου Προειδοποίησης για Τσουνάμι του Γεωδυναμικού Ινστιτούτου.
Τύπος Παραδοτέου: Προμήθεια Ενόργανου Εξοπλισμού και Έκθεση.
Παραδοτέο Β3. Εγκατάσταση παλιρροιογραφικού εξοπλισμού στη θέση που θα επιλεγεί με την έκθεση Β1.
Τύπος Παραδοτέου: Εγκατάσταση Ενόργανου Εξοπλισμού και Έκθεση
Παραδοτέο Β4. Αποστολή σημάτων συνεχώς στο Γεωδυναμικό Ινστιτούτο (Αθήνα) μέσω κινητής τηλεφωνίας.
Τύπος Παραδοτέου: Έκθεση
Παραδοτέο Β5. Αποστολή σημάτων συνεχώς, μέσω διαδικτύου, στο JRC (Joint Research Center/ΕΕ) και την IOC-UNESCO.
Τύπος Παραδοτέου: Έκθεση
Παραδοτέο Γ1. Παρουσίαση των επιτευγμάτων του έργου μέσω της ιστοσελίδας του ΕΚΠΤ.
Τύπος Παραδοτέου: Παρουσίαση σε Ιστοσελίδα
Παραδοτέο Γ2. Διοργάνωση ενημερωτικής ημερίδας/ έξοδα μετακινήσεων για συμμετοχή στην ημερίδα.
Τύπος Παραδοτέου: Ημερίδα.
Με την ολοκλήρωση του έργου κατά τον τελευταίο μήνα εκτέλεσης αυτού θα αποσταλεί η Τελική Έκθεση του έργου με όλα τα επιτεύγματα, συμπεράσματα και προτάσεις. Τύπος Παραδοτέου: Έκθεση.
Παλιρροιογραφικοί σταθμοί στη χώρα που αξιοποιούνται επιχειρησιακά από το ΕΚΠΤ για προειδοποίηση για τσουνάμι. Επιχειρησιακό δίκτυο του ΕΚΠΤ (κόκκινο), νέοι προς εγκατάσταση σταθμοί από το ΕΚΠΤ (μπλε, διακρίνεται και ο προτεινόμενος σταθμός στο Πλωμάρι).
Εγκατάσταση παλιρροιογραφικού σταθμού για μέτρηση θαλάσσιας στάθμης στο Πλωμάρι (Νοέμβριος 2018). Διακρίνονται (α) ο αισθητήρας radar στο οριζόντιο μεταλλικό στέλεχος, (β) τα κιβώτια ηλεκτρονικού εξοπλισμού, και (γ) ο φωτοβολταϊκός συλλέκτης στο κατακόρυφο μεταλλικό στέλεχος.
Λόφος Νυμφών - Θησείο
Ταχ. Θυρίδα 20048
11810, Αθήνα, Ελλάδα
☎ +30 2103490152
℻ +30 2103490180
✉ hl_ntwc@noa.gr