Υπηρεσίες

ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ ΠΡΟΕΙΔΟΠΟΙΗΣΗΣ ΓΙΑ ΤΣΟΥΝΑΜΙ

ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΕΚΔΟΣΗΣ ΜΗΝΥΜΑΤΩΝ ΠΡΟΕΙΔΟΠΟΙΗΣΗΣ ΓΙΑ ΤΣΟΥΝΑΜΙ

Η διαδικασία, η οποία ακολουθείται για την έκδοση προειδοποιητικών μηνυμάτων τσουνάμι από το ΕΚΠΤ ακολουθεί τα πρότυπα τα οποία έχουν υιοθετηθεί από την ICG/NEAMTWS.

• Συγκεκριμένα, μήνυμα προειδοποίησης εκδίδεται με την εκδήλωση υποθαλάσσιου ή παράκτιου σεισμού με μέγεθος μεγαλύτερο ή ίσο του 5.5. Για τις εστιακές παραμέτρους του σεισμού, δηλ. το χρόνο γένεσης, το επίκεντρο, το εστιακό βάθος και το μέγεθος, το ΕΚΠΤ χρησιμοποιεί τις λύσεις, οι οποίες παρέχονται από το αυτόματο σύστημα του ΓΙ/ΕΑΑ.
• Επειδή αμέσως μετά την εκδήλωση του σεισμού δεν είναι γνωστό εάν έχει δημιουργηθεί τσουνάμι ή όχι και προκειμένου να ληφθεί απόφαση για τον τύπο μηνύματος προειδοποίησης που θα δημιουργηθεί και θα αποσταλεί, χρησιμοποιείται ένας Πίνακας Λήψης Αποφάσεων. Ο Πίνακας Λήψης Αποφάσεων αποτελείται από ένα σύνολο εμπειρικών κανόνων που αφορούν την πιθανότητα γένεσης τσουνάμι ανάλογα με το επίκεντρο, το εστιακό βάθος και το μέγεθος του σεισμού.
• Μετά από τεχνικές συζητήσεις των ομάδων εργασίας που υποστηρίζουν το NEAMTWS και με την ενεργό συμβολή ειδικών από το ΕΚΠΤ, αποφασίστηκε να χρησιμοποιηθούν δύο παρόμοιοι σε δομή, αλλά διαφορετικοί όσον αφορά τις αριθμητικές τιμές, Πίνακες Λήψης Αποφάσεων, ένας για την περιοχή του Βόρειο Ανατολικού Ατλαντικού και ένας για την λεκάνη της Μεσογείου. Στον Πίνακα 1 απεικονίζεται η κατηγοριοποίηση για το ενδεχόμενο γένεσης τσουνάμι στη Μεσόγειο Θάλασσα, ανάλογα με το μέγεθος του σεισμού, τη γεωγραφική θέση του επικέντρου και το εστιακό βάθος ‐ ο πίνακας αυτός αντικατέστησε στις 1 Μαρτίου 2021 τον προηγούμενο που χρησιμοποιούσε το ΕΚΠΤ. Σύμφωνα με τον πίνακα αυτό, μπορούν να σταλούν τρία διαφορετικά μηνύματα προειδοποίησης για τσουνάμι, με αυξανόμενο επίπεδο κινδύνου: Μήνυμα Πληροφόρησης, Συμβουλευτικό Μήνυμα και Μήνυμα Παρακολούθησης.
• Ταυτόχρονα, το μέγεθος του σεισμού καθορίζει την μέγιστη έκταση της περιοχής που πιθανώς να επηρεαστεί από ένα τσουνάμι, με βάση την απόσταση από το επίκεντρο του σεισμού. Για την περιοχή της Μεσογείου, θεωρούμε τα μηνύματα προειδοποίησης ως τοπικά (μέχρι 100χλμ από το επίκεντρο), περιφερειακά (από 100 έως 400χλμ) και σε επίπεδο θαλάσσιας λεκάνης (πάνω από 400χλμ). Η αξιολόγηση της πιθανής απειλής απεικονίζεται στον Πίνακα 2.
• O Πίνακας Λήψης Αποφάσεων περιγράφει μόνο προσεγγιστικά ποια είναι τα χαρακτηριστικά του τσουνάμι που μπορεί κανείς να αναμένει μετά από έναν ισχυρό υποθαλάσσιο σεισμό.
• Το ενδιαφέρον ωστόσο δεν περιορίζεται μόνο στη λήψη απόφασης για την πιθανότητα γένεσης τσουνάμι και στην αξιολόγηση της απειλής τσουνάμι. Σημαντικό επίσης στοιχείο σε επίπεδο έκδοσης προειδοποίησης είναι ο υπολογισμός του χρόνου άφιξης του πρώτου κύματος σε μία λίστα από παράκτια σημεία ενδιαφέροντος τα οποία έχουν καθοριστεί επίσημα από τα κράτη-μέλη του συστήματος NEAMTWS. Ένα τυπικό μήνυμα προειδοποίησης για τσουνάμι ενημερώνει τους παραλήπτες όχι μόνο για τις εστιακές παραμέτρους του σεισμού αλλά και για τον τύπο του μηνύματος προειδοποίησης (Μήνυμα Πληροφόρησης, Συμβουλευτικό Μήνυμα και Μήνυμα Παρακολούθησης, χρησιμοποιώντας μάλιστα και συνδυασμό αυτών), την έκταση της περιοχής που επηρεάζεται (τοπικό, περιφερειακό, θαλάσσιας λεκάνης) καθώς και τους υπολογισμένους χρόνους άφιξης του πρώτου κύματος τσουνάμι σε προκαθορισμένα παράκτια σημεία ενδιαφέροντος.
• Στην παρούσα φάση, το ΕΚΠΤ έχει θέσει ως στόχο τα 8-12 λεπτά από τον χρόνο γένεσης του σεισμού προκειμένου να εκδοθεί το πρώτο μήνυμα προειδοποίησης για τσουνάμι. Ο πραγματικός χρόνος όμως διαφέρει από τον στόχο και εξαρτάται από διάφορους παράγοντες.


Επίκεντρα σεισμών για τους οποίους το ΕΚΠΤ έχει εκδώσει
μηνύματα προειδοποίησης τσουνάμι (μέχρι Μάιο 2021)

• Το επόμενο βήμα στη διαδικασία προειδοποίησης τσουνάμι είναι η ανάλυση των καταγραφών της στάθμης της θάλασσας για την επιβεβαίωση και την παρακολούθηση της πιθανής εξέλιξής των καταγραφών τσουνάμι, ή για την ακύρωση του πρώτου μηνύματος προειδοποίησης σε περίπτωση που δεν επιβεβαιωθεί η δημιουργία τσουνάμι. Αν επιβεβαιωθεί η δημιουργία τσουνάμι, απαιτείται η επικαιροποίηση του μηνύματος προειδοποίησης περιλαμβάνοντας τις νέες πληροφορίες στο μήνυμα, και η επαναποστολή του το συντομότερο δυνατό. Εάν κρίνεται απαραίτητο, η διαδικασία αυτή μπορεί να επαναληφθεί περισσότερες της μίας φοράς. Εάν όμως δεν επιβεβαιωθεί η δημιουργία τσουνάμι, τότε εκδίδεται και αποστέλλεται ακυρωτικό μήνυμα.
• Αξίζει να σημειωθεί ότι δεν έχουν καθοριστεί περιοχές ευθύνης ούτε για το ΕΚΠΤ αλλά ούτε και για τους υπόλοιπους παρόχους υπηρεσιών τσουνάμι του NEAMTWS. Συνεπώς οι παραλήπτες των μηνυμάτων προειδοποίησης τσουνάμι καθορίζονται με την εκδήλωση ενδιαφέροντος από κράτη-μέλη του συστήματος NEAMTWS σε συνδρομητική βάση. Μέχρι και το Μάρτιο του 2020, το ΕΚΠΤ έχει εκδώσει προειδοποιητικά μηνύματα μετά από 32 σεισμούς με πιθανή δημιουργία τσουνάμι.
• Παρόλο που η συχνότητα τοπικών τσουνάμι στην περιοχή του Κορινθιακού κόλπου είναι σχετικά υψηλή (Papadopoulos, 2003b, Stefatos et al., 2006, Tselentis et al., 2006), ο γενικός Πίνακας Λήψης Αποφάσεων που χρησιμοποιεί το ΕΚΠΤ δεν καλύπτει τον Κορινθιακό κόλπο. Η κύρια αιτία γι’ αυτό είναι ότι ο Κορινθιακός Κόλπος αποτελεί μία σχετικά απομονωμένη θαλάσσια λεκάνη μήκους περίπου 115χλμ και μέγιστου πλάτους 30χλμ. Προκειμένου λοιπόν να καλυφθεί αυτό το κενό δημιουργήθηκε ένας Πίνακας Λήψης Αποφάσεων ειδικά για την περιοχή του Κορινθιακού κόλπου, ο οποίος τέθηκε σε επιχειρησιακή λειτουργία τον Σεπτέμβριο του 2016.
• Το σύστημα NEAMTWS, και συνεπώς το ΕΚΠΤ, εκδίδουν μηνύματα μόνο για τσουνάμι που δημιουργούνται από σεισμούς. Τσουνάμι που δημιουργούνται από κατολισθήσεις και ηφαιστειακή δραστηριότητα είναι εκτός της επιχειρησιακής δυνατότητας του συστήματος NEAMTWS.

ΑΠΟΣΤΟΛΗ ΜΗΝΥΜΑΤΩΝ ΤΣΟΥΝΑΜΙ

Μετά τη δημιουργία των μηνυμάτων προειδοποίησης τσουνάμι στο λογισμικό ΤΑΤ, η αποστολή των μηνυμάτων επιτυγχάνεται μέσο κώδικα που δημιουργήθηκε από το τεχνικό προσωπικό του ΕΚΠΤ. Αυτό δίνει στο χρήστη τη δυνατότητα ταυτόχρονης αποστολής 3 τύπων μηνυμάτων: e-mail, φαξ και GTS (Παγκόσμιο Σύστημα Τηλεπικοινωνιών). Το μήνυμα GTS μεταδίδεται στην Εθνική Μετεωρολογική Υπηρεσία μέσο ειδικού συνδέσμου ανάμεσα στην Εθνική Μετεωρολογική υπηρεσία και το ΕΚΠΤ και η αποστολή των μηνυμάτων ηλεκτρονικού ταχυδρομείου γίνεται μέσω διακομιστή σε μία λίστα από προκαθορισμένους παραλήπτες. Για να αποσταλούν τα μηνύματα με την πληροφορία που χρειάζεται, ο διακομιστής είναι πάντα αυτόματα συγχρονισμένος σε ώρα UTC μέσω ενός τοπικού NTP διακομιστή.

Για την αποστολή των μηνυμάτων φαξ σε λίστα προκαθορισμένων παραληπτών χρησιμοποιείται ένας διακομιστής φαξ που διαχειρίζεται πολλαπλές τηλεφωνικές γραμμές. Ο διακομιστής φαξ συγχρονίζεται επίσης αυτόματα σε ώρα UTC μέσω τοπικού διακομιστή NTP.

Κατά τη διάρκεια ασκήσεων τσουνάμι καθώς και σε ορισμένες δοκιμές επικοινωνίας που πραγματοποιούνται στα πλαίσια του NEAMTWS έχει χρησιμοποιηθεί και η τεχνολογία των SMS.